Katarynka – to nowela Bolesława Prusa. Tytuł utworu związany jest popularnymi niegdyś katarynkami, które dostarczały prostej muzycznej rozrywki w XIX wieku mieszkańcom miast. Katarynki poruszane korbką grały zapisany w nich utwór muzyczny i pozwalały na zarobkowanie kataryniarzom z rzucanych datków przez słuchaczy. Głównym bohaterem noweli jest pan Tomasz, nobliwy, wykształcony mecenas. Pan Tomasz jest wrażliwym na sztukę człowiekiem, miłośnikiem muzyki. Jest w jego życiu jednak uprzedzenie do katarynek i kataryniarzy. Nie lubi on katarynek i wydawanej przez nie muzyki. W związku z tym w kamienicy, w której mieszka nie życzy sobie kataryniarzy i wydaje zakaz wpuszczania kataryniarzy na podwórko kamienicy. Dozorca podporządkowuje się żądaniom wysoko postawionego lokatora. Pewnego razu dozorca wpuszcza katarynkę na podwórko. Pan Tomasz jest zły, że musi słuchać nieprzyjemnych dźwięków. Kiedy wygląda przez okno dostrzega swoją sąsiadkę – niewidomą małą dziewczynkę. Dziewczynka śmieje się i tańczy do muzyki katarynki. W tym momencie pana Tomasza ogarnia wzruszenie i budzi się w nim zrozumienie dla niewyszukanego brzmienia katarynki. Radość jaką budzi katarynka w niewidomej dziewczynce wydaje się ważniejsza niż niedoskonałość katarynek. Od tej chwili pan Tomasz chętnie widzi katarynki na podwórku kamienicy i sprawia mu wielką przyjemność radość widziana u małej dziewczynki. Nowela – Katarynka – jest przykładem społecznej wrażliwości i dostrzegania słabszych przez tych silniejszych w społeczeństwie, w literaturze pozytywizmu.
Leave a Reply