Pierwsza klasa liceum na profilu humanistycznym to czas, kiedy uczniowie po raz pierwszy w pełni wchodzą w świat literatury, poznając dzieła, które kształtują ich zrozumienie historii, kultury i ludzkiej natury. Program lektur w tej klasie jest bogaty i zróżnicowany, obejmując teksty od starożytności po współczesność, które od wieków stanowią fundament zachodniej tradycji literackiej.
Poznaj – Lektury w liceum i technikum na rok szkolny 2024/2025
Literatura antyczna i biblia
Nauka często rozpoczyna się od klasycznych tekstów starożytnych, takich jak „Iliada” Homera. Ten epicki poemat, opisujący wydarzenia wojny trojańskiej, jest nie tylko wprowadzeniem do greckiej mitologii, ale także daje uczniom możliwość zrozumienia ideałów heroizmu, przeznaczenia i moralnych wyborów, które od wieków stanowią podstawę literatury i filozofii Zachodu.
Równocześnie uczniowie sięgają po „Mitologię” Jana Parandowskiego, która stanowi kompendium wiedzy o mitach greckich i rzymskich. Ta książka to nieocenione źródło, które pozwala na zrozumienie wielu symboli, archetypów i motywów literackich, które niezmiennie pojawiają się w późniejszych epokach.
Bardzo istotnym elementem jest także Biblia, omawiana pod kątem jej wpływu na kulturę i literaturę. Wybrane księgi, takie jak Księga Rodzaju, Psalmów, Hioba, czy Apokalipsa, pozwalają na zrozumienie podstawowych wartości moralnych i filozoficznych, które kształtowały historię myśli europejskiej. Biblia, będąc źródłem niezliczonych odniesień literackich, daje uczniom fundament do dalszych studiów literackich.
Tragedia grecka i literatura średniowieczna
Ważnym etapem w edukacji literackiej pierwszoklasistów jest spotkanie z tragedią grecką, reprezentowaną przez „Króla Edypa” Sofoklesa. Ten dramat, który bada ludzkie przeznaczenie i moralne dylematy, jest kluczowym tekstem, który pokazuje, jak literatura może zgłębiać fundamentalne pytania o naturę ludzkiego losu i nieuchronność przeznaczenia.
Literatura średniowieczna to kolejny obszar, który uczniowie eksplorują, analizując takie utwory jak „Bogurodzica”, która jest najstarszą polską pieśnią religijną, oraz „Pieśń o Rolandzie”, epicki poemat rycerski. „Bogurodzica” nie tylko ma znaczenie religijne, ale pełniła również rolę hymnu bojowego, podczas gdy „Pieśń o Rolandzie” ukazuje ideały średniowiecznego rycerstwa, lojalności i poświęcenia.
Renesans i barok
Renesans to epoka, w której literackie ideały humanizmu znalazły swoje odzwierciedlenie w twórczości takich autorów jak Jan Kochanowski. Jego „Pieśni”, „Treny” i „Fraszki” nie tylko odzwierciedlają humanistyczne wartości, ale także osobiste rozważania nad życiem, śmiercią i miłością. Kochanowski, będąc mistrzem formy poetyckiej, wprowadza uczniów w bogactwo języka polskiego oraz w świat uniwersalnych tematów, które pozostają aktualne do dziś.
Z literatury barokowej szczególne znaczenie mają utwory Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego, Jana Andrzeja Morsztyna oraz Daniela Naborowskiego. Ich poezja, charakteryzująca się skomplikowaną formą i głęboką refleksją nad przemijalnością życia, daje uczniom możliwość analizy literackiej i zgłębiania tematów filozoficznych związanych z nietrwałością ludzkiej egzystencji.
Klasycyzm i oświecenie
Przechodząc do epoki oświecenia, uczniowie spotykają się z twórczością Moliera, którego komedia „Świętoszek” obnaża hipokryzję społeczną. Równie ważne są utwory Ignacego Krasickiego, którego satyry i bajki pełnią funkcję moralizatorską, krytykując wady społeczne i polityczne. „Kandyd” Woltera to kolejna ważna lektura, będąca powiastką filozoficzną, która z humorem i ironią podchodzi do kwestii optymizmu i absurdów współczesnych poglądów.
Literatura Współczesna
Choć większość programu w pierwszej klasie liceum koncentruje się na literaturze dawnej, niektóre szkoły wprowadzają także elementy literatury współczesnej. Przykładem takiego dzieła jest „Dżuma” Alberta Camusa – powieść, która w głęboki sposób analizuje ludzką kondycję w obliczu kryzysu. To dzieło, zakorzenione w filozofii egzystencjalnej, daje uczniom narzędzia do zrozumienia bardziej współczesnych problemów, takich jak absurd życia, moralność w czasach kryzysu oraz walka z bezsensownością istnienia.
Zakończenie
Program lektur w pierwszej klasie liceum na profilu humanistycznym jest wyjątkowo zróżnicowany i bogaty. Obejmuje teksty, które przez wieki kształtowały zachodnią kulturę i myśl, od starożytnych eposów, przez średniowieczne pieśni rycerskie, po renesansową poezję i dramaty oraz oświeceniowe powiastki filozoficzne. Dzięki temu uczniowie nie tylko rozwijają swoje umiejętności analityczne i interpretacyjne, ale także poszerzają swoją wiedzę o historii i kulturze, kształtując tym samym swoje zrozumienie świata. Lektury omawiane w pierwszej klasie stanowią solidny fundament dla dalszej edukacji, inspirując młodych ludzi do dalszych poszukiwań intelektualnych i duchowych.
